Türkiye ekonomisinin en büyük sorunlarından biri ekonomideki dinamizmini batıya hatta, ağırlıklı bir biçimde İstanbul’a odaklamış olması. Bu hem demografik sorunları beraberinde getiriyor; hem de toplu bir kalkınmanın önünde engel oluşturuyor.
Anadolu kalkınmadan ekonominin kalkınması mümkün olmadığı gibi, coğrafyanın tamamına dengeli dağılmamış bir iktisat politikasının da sakıncalar doğurduğunu her fırsatta görüyoruz. Oysa Anadolu kentlerimiz, başta KOBİ’ler olmak üzere büyük bir mücadeleye imza atıyorlar.

Bu kapsamda Ekonomi Gazetecileri Derneği olarak, Anadolu temsilciliklerimizin öncülüğünde ‘Türkiye ekonomi konuşuyor’ başlığıyla yeni toplantılar zinciri başlattık. Yerel ve ulusal basının ekonomi medyası temsilcilerini Anadolu illerinin başkanlarıyla buluşturup, sorunları ve beklentileri ilk ağızdan dinliyoruz.
Toplantılar zincirinin ilki geçtiğimiz Cumartesi günü 4 ilin katılımıyla gerçekleşti. İlk toplantıda Mersin, Edirne, Gaziantep ve Kocaeli illerinin nabzını tuttuk. Şimdi kısa kısa bu toplantıdan not defterime düşen kritik konuları ve aktarımları sizlerle paylaşacağım.
İktisadi Kalkınma Vakfı Başkanı ve aynı zamanda Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu merkezi il dışındaki şirketlere dikkat çekti. Gümrükler itibariyle 29 milyar dolar ihracat yapan ilin, resmi kayıtlarda 14-15 milyar dolarlık hacminin gözüktüğünü belirtti. Çünkü, üretim bu ilde yapılmasına karşın, birçok firmanın merkezi İstanbul’da. Bu da ilin yerel yönetiminin yüzde 5’lik payından teşviklerdeki ağırlığa kadar birçok dengeyi alt üst ediyor. Alt yapı yatırımlarında eksikliğine neden olan bu durumun düzelmesinin hayati önem taşıdığı gözleniyor.
Zeytinoğlu’nun dikkat çektiği bir diğer husus ise Türkiye’nin son dönemde söylemde başta Avrupa ülkeleriyle sertleşmesi. Başkan Zeytinoğlu, Türkiye’nin pozitif bir ajanda yaratmasının önemine dikkat çekiyor; zira bu hava firmaların performansını da olumsuz etkiliyor. Eğer bu hava yaratılabilirse, Gümrük Birliği’nin güncellenmesiyle birlikte başta tarım olmak üzere önemli fırsatlar yaratılabilmesi Zeytinoğlu’na göre mümkün. Bugün ise AB’nin üçüncü ülkelerle yaptığı serbest ticaret anlaşması can yakıyor.

Gaziantep ise örnek olmaya devam ediyor. Gaziantep Sanayi Odası Başkanı Adnan Ünverdi, 191 ülkeye ihracat yapılan ilde, pandemiye rağmen 18 Aralık itibariyle geçen yılki ihracatın yakalandığına işaret etti. İlin yeni hedefi ise dijitalleşme ve kümelenmeyle katma değeri de arttıracak işlere imza atmak.
Pandemiyle birlikte vadelerle geriye çekilme yaşandığını da ifade eden Ünverdi, ilin yazılımda üs olmayı amaçlayan projesinden ve yeni vizyonuna bunu katmasından söz etti.

Edirne ise sınır kapılarının kapatılmasının yarattığı olumsuzluktan şikayetçi. Bilhassa hafta içinde günde 4 bin, hafta sonunda 8 bin Bulgar ziyaretçinin, il ekonomisine olan katkısına işaret eden Edirne Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Recep Zıpkınkurt, ortalama 150 dolar harcama yapan bu ziyaretçilerin, sağlık kapsamında esnafa getirilen kısıtlamalardan dolayı yemek yiyecek yer bile bulamadıkların işaret ediyor.
Zıpkınkurt, esnafa yönelik açıklanan pakete atıfta bulunurken, asıl ihtiyacın KOBİ’lere yönelik ikinci bir destek paketi olduğunu belirtti. Elbette bu krediden ibaret olmamalı. Çünkü ilk kredilerin ödeme zamanı geldi ve ortaya çıkan sıkıntı, sadece para sunmanın yeterli bir yöntem olmadığını bize gösterdi. Edirne’den yükselen ses, muafiyetler ya da alınmayacak vergiler gibi bir paketin oluşturulması ihtiyacına dikkat çekti.

Mersin ise Anadolu’dan yükselen feryadı paylaştı. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ayhan Kızıltan, ilde sanayi üretimi artarken, ticaret hacminin düşmesine dikkat çekti. Perakende sektöründe yerel marketlerin, uluslararası zincirler karşısında büyük bir açmaz yaşadığına işaret eden Kızıltan, Anadolu’da her sokak arasına giren ve sektör ayrımı yapmaksızın her şeyi satan bu zincirlerin esnafı zorladığına işaret etti.
Sermaye/rekabet çelişkisi içinde büyük bir sıkıntı yaşandığını ifade eden Kızıltan, bu zincirlere bir sınırlama getirilmesi gerektiğini söyledi. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ayhan Kızıltan’ın bir talebi de Çukurova’ya hizmet edecek havalimanı projesi ile ilgiliydi.
Tarım ürünlerinin gün içerisinde pazara ulaştırılamamasının hem maliyete hem ürün kaybına neden olduğunu vurgulayan Kızıltan, 10 yıla yakın bir süredir bu havalimanının tamamlanamadığını söyledi.

Aslında toplantıdan notlarım sadece bunlardan ibaret değil. Belki yeri geldikçe diğerlerini de kaleme alırım. Fakat her Cumartesi devam edecek bu toplantıların ilkinden çıkarttığım sonuç şu: Anadolu çok büyük bir potansiyel taşıyor ve kronik sorunlarının çözümü için bu süreç bir fırsat veriyor.

Ya Anadolu’dan gelen bu sese kulak verip, gerçekten üretenlerin desteklenmesini ve toplamda Anadolu ile birlikte ülkenin kalkınmasını sağlayacağız ya da ‘kredi vermeyi, destek vermek zannetmeye’ devam edeceğiz. Çok net bir gerçek var ve bunu tekrar hatırlatmak lazım:

Anadolu olmadan ekonomide sonuç almak mümkün değil. Bina ve emlak tutkusunu bir kenara bırakıp, gerçekten üretenin sorunlarını çözersek, çıkış ihtimali var. Zira onlar her şeye rağmen çırpınıyorlar. Çırpınıyorlar ama kendinize sorun: Nereye kadar dayanabilirler? (paraanaliz.com)

Bu e-Posta adresi istek dışı postalardan korunmaktadır, görüntülüyebilmek için JavaScript etkinleştirilmelidir